کد مطلب:211374 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:107
تعداد دانشجویان مدرسه جعفری
چنانچه اجمالا اشاره شد از میان چهار هزار شاگرد مدرسه جعفری در مدینه چهارصد نفر به اجازه استاد و رهبر خود شروع به تألیف كتاب درباره فنی كه آموخته بودند نمودند كه از آنها به اصول
[ صفحه 199]
اربعمائه تعبیر شده یعنی چهارصد اصل در علوم و فنون تألیف كردند و همه نوشته اند كه عده شاگردان امام جعفرصادق (ع) بالغ بر چهار هزار نفر می شدند - و اول كسی كه در این رشته كتاب تدوین نموده حافظ ابوالعباس بن عقده می باشد كه در كتاب خود اسامی شاگردان و روات حدیث امام جعفرصادق (ع) را جمع آوری نموده و آنها بالغ بر چهار هزار نفر می شدند.
متأسفانه این كتاب در دسترس نیست و از جمله كتبی است كه مانند سایر ذخایر ما به غرب برده اند ولی تا قبل از نهضت علمی ملل غربی مورد استفاده بوده و از آن نقل كرده اند و اكنون ما بیش از 160 كتاب اصل از آن كتب اربعمائه را در شماره می شناسیم و كسانی كه این خبر را نقل كرده اند می نگاریم.
شیخ مفید در ارشاد: ان اصحاب الحدیث قد جمعوا الرواة عن الصادق علی اختلافهم فی الآراء والمقالات فكانوا اربعة آلاف. [1] .
اصحاب حدیث روات امام صادق علیه السلام را با اختلاف عقاید علمی و آراء مختلف جمع نموده اند بالغ بر چهار هزار نفر می شده اند.
شیخ محمد بن علی الفتال: قد جمع اصحاب الحدیث اسماء الروات عنه من الثقات علی اختلافهم فی الآراء و المقالات فكانوا اربعة آلاف. [2] .
ارباب حدیث اسماء روات ثقه را جمع آوری كرده اند چهار هزار نفر بوده اند.
سید علی بن عبدالحمید النیلی: و مما اشتهر بین العامه والخاصه ان اصحاب الحدیث جمعوا اسماء الروات عنه فكانوا اربعة آلاف [3] .
آنچه كه بین عامه و خاصه مشهور است این است كه اصحاب حدیث اسامی روات امام صادق را جمع آوری كرده اند چهار هزار نفر می شدند.
شیخ طبرسی: ولم ینقل عن احد من سائر العلوم ما نقل عنه فان اصحاب الحدیث قد جمعوا اسماء الروات عنه من الثقات فكانوا اربعة آلاف رجل.
و قال فی القسم الثالث و روی عن الصادق من اهل العلم اربعة آلاف انسان. [4] .
تاكنون گفته نشد احدی این اندازه علم و دانش نقل نماید كه امام جعفرصادق آموخته است
[ صفحه 200]
اصحاب حدیث اسامی روات مورد اطمینان او را شمرده اند و ضبط كرده اند بالغ بر چهار هزار دانشمند بوده.
و در روایت دیگر می گوید از روات حضرت صادق علیه السلام از اهل علم چهار هزار انسان كه به علم و عقل به كمال مطلوب رسیده اند وجود داشته - كه معلوم می شود این چهار هزار نفر از علمای مشهور و معروف قابل اشاره پیشوائی بوده اند و غیر از كسانی هستند كه نیروی زمامداری علمی نداشته اند و لذا نگارنده به دلایلی كه بعد خواهد گفت معتقد است شاگردان امام جعفرصادق علیه السلام در طول 35 سال از دوازده هزار تجاوز كرده اند.
ابن شهرآشوب: نقل عن الصادق من العلوم مالا ینقل من احد و قد جمع اصحاب الحدیث اسماء الرواة من الثقات علی اختلافهم فی الآراء فكانوا اربعه آلاف. [5] .
ابن شهرآشوب می نویسد: آن قدر كه از امام صادق علیه السلام علوم و فنون نقل شده و در مكتب جعفری علم و دانش آموخته شده از هیچ كس در هیچ مكتبی نظیر نداشته و اصحاب حدیث اسامی روات موثق و مورد اطمینان را با اختلاف آراء علمی آنها شمرده و ضبط كرده اند چهار هزار نفر می شدند.
محقق كركی: فانه انتشر عنه من العلوم الجمه ما بهر به العقول و روی عنه جماعة من الرجال ما یقارب اربعة آلاف رجل [6] .
از افاضات امام جعفرصادق علیه السلام علوم بسیاری است كه برای رشد عقلی بشر نعمتی گرانبها بوده و بسیاری از رجال علم كه بر چهار هزار نفر بالغ می شدند از آن نقل كرده اند.
شهید اول: ان اباعبدالله جعفر بن محمدالصادق كتب من اجوبة مسائله اربعمائه مصنف لاربعمائه مصنف و دون من رجاله المعروفین اربعة آلاف رجل من اهل العراق والشام والحجاز [7] .
اباعبدالله جعفر بن محمدالصادق پاسخ چهارصد مسئله از چهارصد مصنف را نوشت و چهارصد نفر آن مسائل را مدون و منظم نمودند كه به اصول اربعمائه مشهور گردید و این چهارصد فقیه از رجال معروف چهار هزار مردم دانشمند عراق و شام و حجاز بودند كه از محضرش استفاده كرده بودند.
[ صفحه 201]
شیخ حسین پدر علامه بهبهانی: و دون العامه و الخاصه ممن تبرز بتعلمه من العلماء والفقهاء اربعة آلاف
عامه و خاصه نوشته اند مبرزین علمای به درس امام صادق علیه السلام كه شایستگی در علم و فقه داشته اند چهار هزار نفر بوده اند و هزارها فقیه و رجالی و محدث و مؤلف و مصنف دیگر كه در ترجمه حال امام ششم این حقیقت را تأیید نموده اند.
[ صفحه 199]
اربعمائه تعبیر شده یعنی چهارصد اصل در علوم و فنون تألیف كردند و همه نوشته اند كه عده شاگردان امام جعفرصادق (ع) بالغ بر چهار هزار نفر می شدند - و اول كسی كه در این رشته كتاب تدوین نموده حافظ ابوالعباس بن عقده می باشد كه در كتاب خود اسامی شاگردان و روات حدیث امام جعفرصادق (ع) را جمع آوری نموده و آنها بالغ بر چهار هزار نفر می شدند.
متأسفانه این كتاب در دسترس نیست و از جمله كتبی است كه مانند سایر ذخایر ما به غرب برده اند ولی تا قبل از نهضت علمی ملل غربی مورد استفاده بوده و از آن نقل كرده اند و اكنون ما بیش از 160 كتاب اصل از آن كتب اربعمائه را در شماره می شناسیم و كسانی كه این خبر را نقل كرده اند می نگاریم.
شیخ مفید در ارشاد: ان اصحاب الحدیث قد جمعوا الرواة عن الصادق علی اختلافهم فی الآراء والمقالات فكانوا اربعة آلاف. [1] .
اصحاب حدیث روات امام صادق علیه السلام را با اختلاف عقاید علمی و آراء مختلف جمع نموده اند بالغ بر چهار هزار نفر می شده اند.
شیخ محمد بن علی الفتال: قد جمع اصحاب الحدیث اسماء الروات عنه من الثقات علی اختلافهم فی الآراء و المقالات فكانوا اربعة آلاف. [2] .
ارباب حدیث اسماء روات ثقه را جمع آوری كرده اند چهار هزار نفر بوده اند.
سید علی بن عبدالحمید النیلی: و مما اشتهر بین العامه والخاصه ان اصحاب الحدیث جمعوا اسماء الروات عنه فكانوا اربعة آلاف [3] .
آنچه كه بین عامه و خاصه مشهور است این است كه اصحاب حدیث اسامی روات امام صادق را جمع آوری كرده اند چهار هزار نفر می شدند.
شیخ طبرسی: ولم ینقل عن احد من سائر العلوم ما نقل عنه فان اصحاب الحدیث قد جمعوا اسماء الروات عنه من الثقات فكانوا اربعة آلاف رجل.
و قال فی القسم الثالث و روی عن الصادق من اهل العلم اربعة آلاف انسان. [4] .
تاكنون گفته نشد احدی این اندازه علم و دانش نقل نماید كه امام جعفرصادق آموخته است
[ صفحه 200]
اصحاب حدیث اسامی روات مورد اطمینان او را شمرده اند و ضبط كرده اند بالغ بر چهار هزار دانشمند بوده.
و در روایت دیگر می گوید از روات حضرت صادق علیه السلام از اهل علم چهار هزار انسان كه به علم و عقل به كمال مطلوب رسیده اند وجود داشته - كه معلوم می شود این چهار هزار نفر از علمای مشهور و معروف قابل اشاره پیشوائی بوده اند و غیر از كسانی هستند كه نیروی زمامداری علمی نداشته اند و لذا نگارنده به دلایلی كه بعد خواهد گفت معتقد است شاگردان امام جعفرصادق علیه السلام در طول 35 سال از دوازده هزار تجاوز كرده اند.
ابن شهرآشوب: نقل عن الصادق من العلوم مالا ینقل من احد و قد جمع اصحاب الحدیث اسماء الرواة من الثقات علی اختلافهم فی الآراء فكانوا اربعه آلاف. [5] .
ابن شهرآشوب می نویسد: آن قدر كه از امام صادق علیه السلام علوم و فنون نقل شده و در مكتب جعفری علم و دانش آموخته شده از هیچ كس در هیچ مكتبی نظیر نداشته و اصحاب حدیث اسامی روات موثق و مورد اطمینان را با اختلاف آراء علمی آنها شمرده و ضبط كرده اند چهار هزار نفر می شدند.
محقق كركی: فانه انتشر عنه من العلوم الجمه ما بهر به العقول و روی عنه جماعة من الرجال ما یقارب اربعة آلاف رجل [6] .
از افاضات امام جعفرصادق علیه السلام علوم بسیاری است كه برای رشد عقلی بشر نعمتی گرانبها بوده و بسیاری از رجال علم كه بر چهار هزار نفر بالغ می شدند از آن نقل كرده اند.
شهید اول: ان اباعبدالله جعفر بن محمدالصادق كتب من اجوبة مسائله اربعمائه مصنف لاربعمائه مصنف و دون من رجاله المعروفین اربعة آلاف رجل من اهل العراق والشام والحجاز [7] .
اباعبدالله جعفر بن محمدالصادق پاسخ چهارصد مسئله از چهارصد مصنف را نوشت و چهارصد نفر آن مسائل را مدون و منظم نمودند كه به اصول اربعمائه مشهور گردید و این چهارصد فقیه از رجال معروف چهار هزار مردم دانشمند عراق و شام و حجاز بودند كه از محضرش استفاده كرده بودند.
[ صفحه 201]
شیخ حسین پدر علامه بهبهانی: و دون العامه و الخاصه ممن تبرز بتعلمه من العلماء والفقهاء اربعة آلاف
عامه و خاصه نوشته اند مبرزین علمای به درس امام صادق علیه السلام كه شایستگی در علم و فقه داشته اند چهار هزار نفر بوده اند و هزارها فقیه و رجالی و محدث و مؤلف و مصنف دیگر كه در ترجمه حال امام ششم این حقیقت را تأیید نموده اند.
[1] ارشاد مفيد.
[2] حديث ابن فتال.
[3] كتاب الانوار سيد علي به نقل الامام الصادق و المذاهب الاربعه ص 58.
[4] اعلام الوري و غيره.
[5] مناقب ابن شهرآشوب ص ج 2.
[6] معتبر محقق در بيان كلام صادق.
[7] شهيد در ذكري به نقل الامام الصادق و المذاهب اربعه ص 59.